یک شکلک، سنگ بنای تغییر مفاهیم مبنایی زبان‌شناسی؟

انتخاب یک تصویر به عنوان واژه سال توسط آکسفورد، با مباحث مختلفی همراه بود و این پرسش را پیش رو آورده که آیا مفهوم زبان با چنین انتخابی، با کلماتی که قابلیت خوانشی ندارند، با رویکردها و تحولاتی تازه همراه شده است؟برای نخستین بار در جهان، فرهنگ لغت آکسفورد «شکلک خنده از ته دل / woty emoji» را به عنوان لغت سال برگزید. مطابق با بیانیه رسمی فرهنگ لغت آکسفورد، رقبای دیگری وجود داشت اما این شکلک به عنوان لغت سال برگزیده شده زیرا به بهترین شکل ممکن بازگوکننده احساسات، حس و حال و تمایلات درونی در سال ۲۰۱۵ بوده است.

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که ۲۰ درصد از موارد استفاده شده از این شکلک در بریتانیا و ۱۷ درصد در آمریکا بوده است. استفاده از شکلک خنده از دهه ۹۰ در سراسر جهان رایج شد اما در سال ۲۰۱۵ استفاده از آن افزایش قابل توجهی داشته است. آکسفورد همچنین اعلام کرده که شکلک خنده از ته دل توسط بسیاری از مردم در سراسر جهان و از طریق تلفن همراه هوشمند به عنوان فرمی از بیان با دقت و ظریف احساسات مورد استفاده قرار گرفته است.

واژه کوچک‌ترین شکل معنادار از حروف است که می‌تواند به تنهایی کارکرد داشته باشد و در تعاریف معمول زبان‌شناسی به مجموعه حروفی که یک واحد را تشکیل دهند، اطلاق می‌شود. در دستور زبان فارسی معمولاً کلمه را به نه بخش اسم، صفت، عدد، کنایه، فعل، قید، حرف اضافه، حرف ربط و صوت تقسیم می‌کنند و در سایر زبان‌ها نیز متناسب با رسم‌الخط و اجزای زبانی‌شان این تقسیمات متفاوت است.

با این حال آنچه مورد اشتراک همه زبان‌هاست، قابلیت خوانشی نوشتارهاست و در واقع هر نوشتاری دارای تلفظی است. ریچارد، ای، اسپیرز در تعریف واژه می‌گوید: «Word the smallest unit of grammar that can stand alone as a complete utterance; [in speech] each linguistic unit that a speaker can utter individually [in print] each item that is separate from other items by a space. / واژه کوچک‌ترین واحد دستوری است‌ که می‌تواند به‌گونه‌ مستقل به ‌عنوان یک پاره‌ی زبانی به‌کار رود، {در گفتار} هر واحد زبانی که گوینده می‌تواند آن را مستقلاً ادا نماید؛ {در نوشتار} هر واحدی که با فاصله از واحد دیگر جدا شود.»

در سایر تعاریف درباره کلمه نیز بیشتر درباره بار معنایی، ساختار کلمات و نظایر اینها اختلاف نظر بوده و هیچ‌گاه مناقشه‌ای درباره اینکه برخی کلمات فاقد قابلیت خوانشی باشند، سخنی به میان نیامده بود، چرا که تاکنون چنین مفهومی در زبان و ادبیات معنای خاصی نداشت. شاید به همین دلیل نیز هیچ‌گاه چنین مسئله‌ای محل مناقشه نبوده و در تعریف زبان جایگاهی برایش قابل تصور نبوده است.

با این وجود «شکلک خنده از ته دل» مفهوم متفاوتی با تعریف فوق است و اساساً قابلیت خوانشی ندارد و از این حیث ثبت چنین شکلکی به عنوان واژه سال در فرهنگ آکسفورد اتفاقی بی‌سابقه تلقی می‌شود که می‌تواند منجر به تغییر بنیادین در تعاریف معمول از مفهوم حروف و واژگان شود و یا لااقل استثناهایی را مشمول تعاریف معمول کنونی نماید.