معماری و هنر تبریز در خانه حیدرزاده اصالت دارد

خانه حیدر زاده در محله مقصودیه و در سمت جنوبی عمارت شهرداری تبریز و در نزدیکی چند خانه تاریخی دیگر همچون خانه های تاریخی سلمانی ، بهنام ، گنجه ای زاده ، قدکی و ... قرار گرفته است.

در خصوص تاریخ دقیق ساخت بنای این خانه سند و زمان مشخصی وجود ندارد ولی بر اساس مطالعات میدانی ، قدمت بنا را می توان در حدود 130 سال تخمین زد. بر اساس این مطالعات معمار اصلی بنا موسوم به حاج حبیب لک می باشد. این بنا در نقشه دارالسلطنه تبریز (1297 ه.ق.) بنام خانه حاج قلی خان سرتیپ آورده شده است. دقیق ترین اطلاعات موجود ، غیر از عکس های هوایی سال 1335 و 1345 ، نقشه های تهیه شده در سال 1373 می باشد.

خانه حیدرزاده به دلیل ارزش های تاریخی و معماری آن در سال 1378 تحت شماره 2524 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

این بنا در سال 1380 از سوی طرح پردیسان سازمان میراث فرهنگی کشور تملک و از آن تاریخ به عنوان مرکز اطلاع رسانی گردشگری شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی تحت عملیات مرمت و احیا قرار گرفت.

خانه حیدرزاده در زمینی به مساحت 900 متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است. این خانه دارای دو حیاط مستقل بیرونی و اندرونی است که توسط یک تالار با شکوه ، با پنجره های چوبی پرکار از هم جدا گردیده اند. در بخش زیرین حوضخانه ای زیبا قرار دارد که با طاق های چهار بخشی کم نظیر ، بند کشی بر جسته و آجر های رنگ شده تلالو خاصی دارد. فضا های مختلق این بنا از طریق یک سرسرای مرکزی با ستون های گچبر ، پلکان عریض و با شکوه و نور گیر سقفی با یکدیگر ارتباط می یابد. اتاق شاه نشین، اصلی ترین و زیبا ترین فضای خانه حیدر زاده است. در طرح مرمت و احیای مجموعه، کاربردی اختصاص یافته به اتاق به صورت یک فضای چند منظوره مورد استفاده قرار گرفته است.

در این بنا تزئینات متنوعی وجود دارد که شامل در و پنجره های پرکار چوبی، نرده های فلزی، گچبری، نقاشی، شیشه های رنگی، آجر کاری و ... می شود. بخش زیر زمین مجموعه با طاق آهنگ منظم اجرا شده و روشنایی آن از طریق پنجره های رو به حیاط تامین می گردد.

خانه حیدرزاده در پشت عمارت شهرداری تبریز، مرکز اطلاع رسانی گردشگری استان آذربایجان شرقی قرار دارد.