چرخ های سانتریفیوژ و چرخ های فاوا

حال که به شکرانه بلندنظری و آینده نگری نظام و تلاش مستمر دستگاه دیپلماسی کشور شرایطی فراهم شده است تا دور از فشار، تهدید و تحریم، صنعت هسته ای کشور فعال بماند، جا دارد مسئولین و سیاستگذاران فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور هم به گونه ای عمل نمایند که چرخ های فاوا نیز به گردش درآید.

برای به گردش درآمدن چرخهای فاوا باید هم تقاضا و هم عرضه در این حوزه تحریک گردند .

تحریک تقاضا
برای تحریک تقاضا وزارت فاوا می تواند دو کار انجام دهد یکی وارد نمودن مبالغ پیش بینی شده در بودجه برای توسعه فاوابه بازار و دیگری تشویق و ترغیب بخش خصوصی به سرمایه گذاری در خدمات دولت الکترونیک به عنوان جایگزین پول نفت.

در بودجه سال 93 ، مبلغی حدود دو هزار میلیارد تومان برای توسعه فاوا در نظر گرفته شده بود. حسب اظهار یکی از مقامات بلند پایه دولتی حدود 70 درصد از این مبلغ به شرکتهای "با تابلو و یا بی تابلو از ما بهتران" رسیده است. یعنی با این حساب باید حداقل پانصد میلیارد تومان آن به بازار بخش خصوصی واقعی تزریق می شد. فضای عمومی بخش خصوصی در سال 93 نشان از تزریق این مبلغ از سوی دولت به بازار را ندارد. 

البته اگر این مبلغ آن طور که گفته می شود به بازار تزریق شده باشد، انتظار می رود که فهرست قراردادها شامل موضوع، مبلغ و شرکت طرف قرارداد به طور رسمی اطلاع رسانی و شفاف سازی گردد.

در زمینه تحریک تقاضا از طریق به مشارکت طلبیدن بخش خصوصی در پروژه های سرمایه گذاری نظیر BOT و ... علیرغم تلاش مجدانه وزیر فاوا و معاون پارلمانی ایشان در طول سال 93 پروژه ای روشن که به طور مشخص قابل نشان دادن باشد اجرا نشده است که امید است در سال 94 تلاش ها به نتیجه ای روشن برسد.

تحریک عرضه
عملکرد وزارت فاوا در زمینه تحریک عرضه بسیار قابل انتقاد است. در حالی که بیش از دویست میلیارد تومان پول از منابع وجوه ارایه شده در صندوق های مرتبط با وزارت خانه موجود بوده و اختصاص آن ها به پروژهای توسعه ای شرکت ها می توانست موجب تحریک عرضه همانند سالهای 83_81 (برنامه تکفا) گردد، متاسفانه حسب اطلاعات متقن حتی یک مورد وام پرداخت شده به شرکت ها در سال 93 صورت نگرفته و تعداد طرح های مصوب تحویلی به بانک مجری نیز به سی مورد نیز نرسیده است. این در حالی است که حسب فراخوان انجام شده در دی ماه سال 93 از سوی وزارت خانه بیش از دویست طرح تحویل گردیده است که هنوز فرآیند بررسی آن ها نیز آغاز نگردیده است.

از این رو بر جناب دکتر واعظی واجب است که به این مهم توجه ویژه نماید که زمان به سرعت در حال از دست رفتن است.

سراب های پیش رو
با تحولات انجام شده در مراودات با جهان خارج چند سراب در پیش رواست که امیدوارم بعنوان جایگزین نظام تحریک عرضه و تقاضای داخلی تلقی نگردند.

اولین سراب، سرمایه گذاری خارجی در حوضه IT در سال 94 است. تردیدی نیست که گشایش با جهان خارج می تواند موجبات رونق سرمایه گذاری خارجی در کشور باشد که بسیار هم مفید و لازم است. اما باید به یاد داشته باشیم که اولا تا رسیدن به توافق جامع هسته ای حداقل سه ماه دیگر زمان لازم است و پس از آن هم تا تصویب در شورای امنیت و ...سال 94 به انتها خواهد رسید پس از محل سرمایه گذاری خارجی در سال 94 پولی به کشور نخواهد آمد نشستن در انتظار سرمایه های خارجی برای جبران عدم سرمایه گذاری داخلی توهمی بیش نخواهد بود .

دومین سراب، حضور شرکت های خارجی حوزه فاوا برای پوشش به خلاهای نظام عرضه داخلی است . تردیدی نیست که شرکتهای داخلی در برخی زمینه هاضعف دارند و شرکتهای خارجی هم مشتاق حضور در ایران ، اما به همان دلایل گفته شد شرکتهای صاحب نام و برند خارجی در سال 94 بطور واقعی به بازار ایران نخواهند آمد آنچه در این سال شاهد آن خواهیم بود کاریکاتوری از شرکتهای خارجی است که به قصد گرفتن تتمه بازار از شرکتهای داخلی با هیاهوی بسیار به تبلیغات خواهند پرداخت.

اما سومین و خطرناک ترین سراب مربوط به گشایش منابع مالی دولت ناشی از آزاد سازی منابع ارزی تحت تحریم ایران در خارج است این منابع که از نیمه دوم سال به تدریج وارد چرخه اقتصاد کلان خواهند شد، همان تریاکی است که همه وعده های داده شده مبنی بر اقتصاد مقاومتی، توجه به سرمایه گذاری داخلی و تقویت نظام عرضه داخلی را به کناری افکنده و احتمالا از برخی دولتمردان خود همان سخن معروف هویدا در سال 55 را خواهیم شنید که می گفت از بس پول داریم نمی دانیم چگونه خرجش کنیم.

یک انتظار
اگر به یاد داشته باشیم در کوران انتخاب وزرا پس از انتخابات سال 92 در کنار دکتر ظریف ، دکتر واعظی نیز یکی از گزینه های وزارت امور خارجه مطرح بود پس اگر واعظی وزیر امور خارجه می شد می بایست آن می کرد که ظریف در عرصه دیپلماسی کرد. پس حال انتظار بیهوده ای نیست که اگر از واعظی بخواهیم در عرصه فاوا آن کند که ظریف در عرصه دیپلماسی کرد.

سهیل مظلوم واجاری
نایب رییس پیشین سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور