بنویسید «فیلترینگ هوشمند»، بخوانید دسترسی همراه با زجر!

ظاهرا ماجرا از آنجا آب می‌خورد که از چسبیدن اصطلاح «هوشمند» به دنباله همه چیز‌ خوشمان آمد؛ یخچال هوشمند، لباسشویی هوشمند، گوشی هوشمند و... بالاخره فیلترینگ هوشمند!

در حالی که روز به روز به کاربران شبکه اشتراک‌گذاری تصاویر و فیلم کوتاه «اینستاگرام» افزوده ‌و برآورد می‌شود که تعداد کاربران ایرانی این شبکه اجتماعیِ خاص، چند میلیون ‌باشند، مدتی است ‌دسترسی به این شبکه در کشورمان با مشکلاتی عجیب همراه شده است! 

کافی است ‌به سراغ اینستاگرام خود بروید یا از آن دسته کاربران ایرانی این شبکه که می‌شناسید درباره آن پرس‌وجو کنید تا دریابید از زمانی که بحث اعمال فیلترینگ هوشمند در کشورمان بر سر زبان‌ها افتاد، دنیای خوش‌‌رنگ و لعاب این شبکه جهانی در کشورمان تیره و تار شده است. به این صورت که برخی تصاویر لود نمی‌شود، مگر با ‌فیلترشکن! 

اینکه اینستاگرام هم به مانند دیگر شبکه‌های اجتماعی اسیر آفت‌هایی است و بهتر است با آن ‌مقابله‌ای هوشمند شود، حقیقتی‌ انکارناشدنی به نظر می‌رسد؛ اما مشکل از آنجا آغاز می‌شود که می‌بینیم با اعمال فیلترینگ جدید، تصاویری که توسط کاربران مختلف پست شده، چند در میان بارگزاری نمی‌شوند و قابل دیدن نیستند، در حالی که ممکن است این تصاویر با همه معیارهای اخلاقی همخوانی داشته باشند. 

از سوی دیگر، شاهدیم که دسترسی به بسیاری از تصاویر مشکل‌دار (معیارهای مؤثر در تشخیص مشکل دار بودن یا نبودن، به رغم نانوشته بودن، برای اغلبمان آشنا به نظر می‌رسد و به نظر نیاز نیست در این باره توضیحی داده شود!) با هیچ خللی مواجه نشده تا این پرسش پیش بیاید که به راستی فیلترینگ اعمال شده، هوشمند است؟! 

البته این مشکلات تنها گریبانگیر اینستاگرام نشده، بلکه مدتی است ‌کاربران پر شمار وایبر نیز در کشورمان با مشکلاتی دست به گریبان هستند که علتش را نمی‌دانند؛ نمی‌دانند ‌اگر وایبر بد است، چرا در کشورمان این همه مخاطب دارد، چرا به سرنوشت «وی چت» مبتلا نمی‌شود و به چه دلیل است که با استفاده از نرم افزارهای فیلتر شکن، دسترسی به آن تسهیل می‌شود؟ 

و این دست پرسش‌ها به سلسله پرسش‌هایی منجر می‌شود که هرچند بسیاری از کاربران ایرانی اینستاگرام، وایبر و امثال آن‌ها بار‌ها و بار‌ها از خود پرسیده‌اند، جوابی برایش نیافته‌اند. شاید به این دلیل که مسئولان می‌دانند علت این اختلالات چیست و ترجیح داده‌اند درباره آن سکوت کنند. 

جالب اینجاست که همه ماجرا به فیلترینگی نسبت داده می‌شود که لقب «هوشمند» دارد و کمترین انتظار از آن، محقق کردن برخی اهداف از پیش تعیین شده، بدون ایجاد اختلال در دسترسی کاربران به محتواهای مورد تأیید است، نه اینکه کاملا اتفاقی، مانع دیده شدن برخی تصاویر معمولی شود و در کاربری شبکه مجازی، ایجاد اختلال کند. 

با این تفاسیر، سخت است که هوشمندی خاصی در فیلترینگ اعمال شده بر این شبکه‌ها در دولت یازدهم دیده و به این ابهام نرسیم که آیا فیلترینگ اعمال شده بر این شبکه‌ها، راهی برای رنج دادن کاربران این شبکه‌ها و گریزان کردنشان از عضویت و فعالیت در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام نیست؟!