سه شنبه, ۰۳ تیر ۱۳۹۳
۱۸:۳۹
۳۳
از زمان شروع جنایات تروریست‌های تکفیری داعش در عراق، تاکنون دولت این کشور مجبور به آن شده که بیست وب‌سایت را به شکل کامل فیلتر کند. این وب‌سایت‌ها شامل شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و توئیتر و همچنین شبکه اجتماعی موبایل وایبر می‌شود؛ اما این رویداد بر چه اساسی است و جزئیات آن به چه ترتیبی است؟
استفاده تروریست‌های تکفیری به نام گروه داعش در عراق از شبکه‌های مجازی و فضای سایبری برای انتشار دعاوی و تبلیغات پیرامون عملیات جنایتکارانه خود منجر به آن شده که دولت عراق مجبور به فیلتر کردن مسیرهای استفاده این گروه در فضای مجازی شود.
اساسا استفاده از اینترنت و فضای سایبری از سوی تروریست‌ها، موضوع جدیدی نیست و پیش از این القاعده به خوبی پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های فضای سایبری برای پخش و انتشار تروریسم و ایده‌های تروریستی از جمله آموزش و عضو‌گیری را نشان داده بود.
اما در پی سقوط موسل و تکریت طی هفته‌های اخیر در عراق، دولت این کشور با ایجاد محدودیت‌هایی بر سر راه استفاده تروریست‌های تکفیری از فضای سایبری مجبور به بستن و فیلتر کردن شماری از وب‌سایت‌هایی که مستقیم این گروه از آن بهره‌برداری می‌کرد، شده است.
تا سیزدهم ژوئن 2014 گزارش‌ها حاکی از آن بود که بسیاری از شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک و توئیتر از سوی دولت عراق فیلتر شده است؛ اما در شانزدهم ژوئن گزارش شد که وزارت ارتباطات دولت عراق، استفاده از اینترنت را به کلی در برخی مناطق بسته است.
بنا بر این گزارش، به تازگی نامه‌ای که وزارت ارتباطات دولت عراق در راستای مسدود کردن استفاده کلی از اینترنت در بخش‌هایی از عراق ـ که توسط تروریست‌های تکفیری کنترل می‌شود ـ افشا شد که این مناطق شامل 25 درصد از کل مساحت عراق را در بر می‌گیرد. این نامه همچنین در بر دارنده نام وب‌سایت‌هایی بود که در عراق بسته شده است.
همچنین در بیستم ژوئن، مرکز هماهنگی شبکه‌های RIPE اعلام کرد، چهار شبکه زیر‌ساخت اینترنت در عراق (از مجموع 38 شبکه موجود) به کلی به حالت Offline در‌آمده است، ولی چند ساعت بعد دوباره به حالت آنلاین باز‌گشته‌اند.
تروریست‌های تکفیری به شدت از شبکه‌های اجتماعی برای پراکندن پیام‌های خود و عضو‌گیری و همچنین ایجاد ترس و وحشت استفاده می‌کنند؛ برای نمونه، این گروه در ماه آوریل اقدام به ساخت App با نام «فجر البشائر» کرده بودند که از حساب کاربری توئیتر کاربران برای انتشار پیام‌های این گروه استفاده می‌کرد؛ البته چندی بعد این App از روی Google Play حذف شد.
این گروه حتی بر شبکه اجتماعی توئیتر اقدام به استفاده از هشتگ‌های سازمان یافته و منسجم برای انتشار سریع‌تر پیام‌های خود می‌کردند و تا کنون چند بار حسابهای کاربری آنها از روی این شبکه اجتماعی حذف شده است؛ اما هر بار اقدام به ایجاد حسابهای کاربری متفاوت می‌کنند.
آنچه تا کنون مشخص است، اینکه دولت عراق از دو روش برای بستن وب‌سایت‌ها و در کل اینترنت برای مهار گروه‌های تروریستی استفاده می‌کند؛ روش نخست، کنترل رکوردهای DNS یا Remote Lookup برای رصد فعالیت‌های مشکوک است. روش دوم، رصد دسترسی به وب‌سایت‌ها از مسیر پراکسی‌هاست.
* اما تلاش‌های دولت عراق تا چه میزان در این راه پاسخگو بوده است؟
در بسیاری از موارد، ایجاد محدودیت در فضای سایبری و فیلترینگ با مداخله در DNS منجر به آن می‌شود که کاربران از راه‌های گوناگون و با دور زدن فیلترینگ به کار خود ادامه دهند. در این راه، اغلب استفاده از یک DNS متفاوت به لحاظ فنی جوابگو خواهد بود.
البته جریانات اخیر در فیلترینگ وب‌سایت‌ها در ترکیه نشان داد که این حیله کاربران نیز می‌تواند با مداخله ISPها در درخواست‌ها به DNS عقیم گذاشته شود؛ اما آنچه در عراق کنونی دیده می‌شود، این است که استفاده از خدمات مربوط به دور زدن محدودیت و فیلترینگ اینترنت به شدت در حال افزایش است.
برای نمونه، گزارشی از میزان استفاده از psiphone از سمت عراق حاکی از آن است که استفاده از این سرویس از سیزده ژوئن که شروع ایجاد محدودیت و فیلترینگ در اینترنت از سوی دولت عراق بوده به شدت افزایش یافته است.
چنانچه در تصویر زیر دیده می‌شود، 97 درصد کاربران اکنون با این App روی موبایل‌های خود به اینترنت متصل می‌شوند.
همین موضوع را در استفاده از سرویس Tor نیز می‌بینیم.
این امر نشان از آن دارد که مبارزه با گروه‌های تروریستی و تکفیری در فضای سایبری به شدت طاقت‌فرسا و غامض است. فناوری‌های جدید به یک تیغ دو لبه تبدیل شده‌اند که از یک سو در راستای پیشرفت و توسعه جوامع بشری مورد استفاده قرار می‌گیرند و از سوی دیگر، می‌توانند به همان ترتیب در راستای سقوط و تنزل جوامع و انتشار خشونت و نقض حقوق اولیه بشری مورد بهره‌برداری واقع شوند.
تروریسم سایبری بخش مهمی از معضلات امنیتی دنیای معاصر و عصر جهانی شدن است و جالب آنکه اینترنت و فضای سایبری به خوبی نشان می‌دهد این گروه‌های تروریستی چگونه می‌توانند از ظرفیت‌ها و امکانات نهفته در دل این فن‌‌آوری در راستای اهداف پلید و شوم خود بهره‌برداری کنند.
بی‌گمان مبارزه با تروریسم در دنیای معاصر، یک بخش مهم و اساسی دارد و آن مبارزه با انتشار و گسترش تروریسم از طریق فضای سایبری و اینترنت است؛ موضوعی که از هم اکنون باید در دستور کار مسئولان امنیتی و نظامی کشور قرار گیرد.
