طرح ثبت آنی اسناد و مشکلات حول آن؛ نارضایتی توامان مردم و دفترداران

دفاتر ثبت اسناد رسمی؛ سامانه ثبت آنی و ازدحام مراجعین 
با توجه به اینکه مکلف شدن دفاتر اسناد رسمی به استفاده از سامانه ثبت الکترونیک اسناد (ثبت آنی) و وجود برخی ابهامات و نواقص در اجرای آن موجب ایجاد مشکل برای مراجعین به این دفترخانه ها شده است، یکی از شهروندان به تجمع مراجعین در دفاتر اسناد رسمی این شهر به دلیل اجرایی شدن این آیین نامه و عدم توانایی عوامل دفترخانه ها در حل مشکلات سامانه اشاره می کند و می گوید: کار دفاتر اسناد رسمی، کاری نیست که تعطیل شود و معاملات انجام شده باید در اسرع وقت ثبت گردند.
اما، کاهش تعداد مراجعین و زمان مراجعات، پرهیز از اطاله مراحل اجرایی صدور اسناد رسمی، شفافیت در وجوه دریافتی، از اهداف راه اندازی سامانه مذکور اعلام شده است.
در مقابل، مشکلاتی مانند عدم آماده بودن زیرساختهای اجرای این طرح، وجود برخی ابهامات در شیوه اجرای دستورالعملهای مربوطه و عدم اطلاع رسانی دقیق و کافی باعث گردیده است تا مراجعین دفاتر اسناد رسمی موفق به حل مشکلات خود در هنگام مراجعه به این دفاتر نشوند.
از سوی دیگر حتی سردفترهای ثبت اسناد علی رغم برگزاری دوره های آموزش استفاده از سامانه، آشنایی کافی با روش استفاده از این سامانه را ندارند و حتی زیرساختهای لازم برای ورود به این سازمان را در اختیار ندارند.
به هر حال وقوع برخی مشکلات پیش بینی نشده در مرحله اجرای طرحهای مشابه طبیعی بود ولی انتظار می رفت با استفاده از روشهایی همچون اجرای آزمایشی، برگزاری دوره های آموزشی استفاده از سامانه و پشتیبانی آنلاین از سامانه؛ مشکلی برای مراجعین دفاتر ثبت اسناد رسمی به وجود نیاید.

حکایت همچنان باقی است!
اما همچنان مشکلات رایج این طرح باقی است و گریبانگیر مردم شده است و در این میان مسوولان ذیربط هر روز بر تعداد بهانه های بی ربط و حاشیه ای خود از قبیل پایین بودن سرعت اینترنت، نداشتن  آگاهی لازم کارکنان دفاتر از این سیستم و غیره می افزایند و حکایت معضل این طرح همچنان باقی است.

طرح ثبت اسناد رسمی آنی با قوانین هم خوانی ندارد
وحید دانایی، دفتریار یکی از دفترهای اسناد رسمی تبریز در خصوص روند اجرایی ثبت اسناد رسمی آنی می گوید: سامانه ثبت اسناد رسمی آنی  با قانون های قبلی این دفاتر هم خوانی ندارد و در واقع بدون قانون می باشد.
وی با بیان اینکه پایه  و اساس پیشرفت هر جامعه متکی به روابط حقوقی آن جامعه است، افزود: سامانه جدید ثبت اسناد رسمی، در روند ثبت اسناد خلل ایجاد کرده و مشکلات پیرامون این سیستم، عقد قراردادها و روابط حقوقی را با مشکل مواجه کرده است، به طوری که امور تجاری به شکل بی سابقه ای زمین گیر شده است.
 
ثبت اسناد رسمی آنی، طرحی که با عنوان خود هم خوانی ندارد
دانایی با بیان اینکه سیستم ثبت اسناد رسمی آنی برخلاف عنوان خود، کار ثبت اسناد را با تاخیر مواجه کرده است، خاطرنشان کرد: اجرایی شدن این طرح  منجر به بروز مشکلاتی جدی تر از قبیل نارضایتی و ازدحام ارباب رجوع در این دفاتر شده است. به نظرم شایسته است عنوان این طرح را به ثبت اسناد رسمی الکترونیکی تغییر دهند.

ثبت اسنادرسمی آنی، کار 10 دقیقه ای را به یک هفته موکول می کند
دفتریار ثبت اسناد رسمی با اشاره به اینکه سامانه جدید شکل و شمایل اسناد را عوض کرده و مقررات مدور را زمین گیر کرده است، اظهار کرد: قبل از اجرایی شدن این طرح، کار ثبت اسناد را در کمتر از 10 دقیقه انجام می دادیم و اکنون ضعف این سامانه در ثبت اسناد به طور چشمگیری مبرهن است به گونه ای که  کار ثبت اسناد 10 دقیقه ای را به یک هفته موکول کرده است.
وی تاکید کرد: کاهش درآمد دفاتر ثبت اسناد رسمی، گلایه سردفتران، فشار بر روی نیروی کار، مشکل نرم افزاری و حقوقی  از بارزترین مشکلات پیرامون سامانه ثبت اسناد رسمی آنی است که باید هر چه زودتر در جهت رفع آن ها  اقدام شود.
وی نبود آموزش، هماهنگی، اطلاع رسانی وآگاهی کافی کارکنان دفاتر ثبت اسناد رسمی از این سامانه را از قصورات این سامانه بر شمرد و ادامه داد: با توجه به اینکه در مرحله اول هیچ گونه آموزشی در قبال اجرایی شدن این طرح به نیروی کار ثبت اسناد رسمی ارائه نشده بود، و از آنجائیکه نیروی کار در مقابل ارباب رجوع مکلف می باشند با متحمل شدن فشارهایی به صورت شبانه روز، آموزش های لازم جهت کار با این سامانه را فراگرفتند.
دانایی با با بیان اینکه به تعویق انداختن ثبت اسناد رسمی، برخی نهادهای دولتی را نیز با مشکل مواجه خواهد کرد، متذکر شد: تعویق انداختن ثبت اسناد رسمی کار مردم را به نهادهای چون دادگستری خواهد کشاند و منجر به تجمع و ازدحام مردم در این نهادها خواهد شد و با توجه به اینکه دفاتر ثبت اسناد رسمی در قبال برخی نهاد ها چون ثبت احوال، نیروی انتظامی و دادگستری پاسخگو می باشد، با ایجاد مشکلات پیرامون این سامانه دچار سردرگمی شده است.
وی افزود: سامانه جدید اپراتوری است که شکل اولیه و سنتی ثبت اسناد را که ریشه در فرهنگ ایرانی ها داشت از بین برده است و با توجه به اینکه ثبت اسناد باید مصداق کاتب بالعدل باشد، اکنون دیگر شکل و شمایل خود را از دست داده و بدون قانون است.

هدف اجرایی کردن سامانه ثبت اسناد آنی چیست؟
دفتریار ثبت اسناد رسمی با تاکید بر اینکه باید توجه به کیفیت ثبت اسناد رسمی در اولویت کاری دفاتر ثبت اسناد قرار بگیرد، اعلام کرد: هدف خاصی در اجرایی کردن طرح سامانه ثبت اسناد رسمی آنی وجود نداشته و به صراحت می توان گفت که در آماج اجرایی کردن این سامانه آنی بودن ثبت اسناد رسمی وجود نداشته است و باید هدف اصلی اجرایی کردن این طرح را از آقایان مسئول بپرسیم.
 یکی از شهروندان در خصوص مشکلات سامانه ثبت اسناد رسمی آنی می گوید: این مشکل در بیشتر دفترخانه ها وجود دارد و برای عقد یک  وکالتنامه معمولی به بیش از ده دفترخانه سرزدم ولی موفق نشدم و  کارکنان اعلام کردند که سیستم با مشکل مواجه شده است.
درخواست مشترک تمامی سردفتران شاکی برای گفت‌وگو با خبرنگاران، ذکر نشدن نامشان است چرا که می‌ترسند انتقادی که روی به حق بودن آن قسم هم می‌خورند، مشکلاتی برایشان به همراه آورده و حتی موجب لغو مجوزشان شود.
یکی دیگر از سردفتران ثبت اسناد رسمی چنین متذکر شد: با توجه به اینکه مشکلات سامانه جدید از قبل پیش بینی شده بود، مسوولان اهمیتی به این مشکلات نداده و این سامانه را راه اندازی کردند و اکثر کارکنان تخصصی در آی تی هم ندارند و متاسفانه نرم افزار ایرادات فراوانی دارد.
یکی دیگر از سردفترداران ثبت اسناد رسمی  اعلام کرد که مشکلات سامانه ناشی از ضعف نا آشنایی سر دفتران از این سامانه نیست چرا که نرم افزار تعریفهای مشخص دارد و قبلا هم دفاتر براحتی با نرم افزارهای خود کار می کردند بلکه ایراد تنها و صرفا آماده نکردن بستر مناسب برای وصل شدن همه دفاتر به سامانه است چرا که ارباب رجوع در اصل  قادر به ورود به برنامه نیست و یا اگر هم ساعت 12 شب سندی در سامانه ثبت کنند در ساعت اداری نمیتوانند شناسه بگیرند.

وی افزود: شنیدن  سخنان برخی از مسوولین  مبنی بر نا آشنایی دفاتر بسیار ناراحت کننده است.
وی اظهار می کند: از روز افتتاح طرح ثبت آنی تا کنون، به رغم آنکه مزایای زیادی برای این شیوه عنوان می‌شود، کلاً کار ثبت اسناد تعطیل شده تا نه تنها مزایایی در این شیوه به چشم نخورد، بلکه دفاتر اسناد رسمی عملا تعطیل شده و مردم سرگردان شوند؛ یا VPN واگذار شده متصل نمی‌شود و یا به سرعت اتصال برقرار شده قطع می‌شود و از همه بدتر اینکه مرتبا با مشکل اتصال به سرور مواجه می‌شویم به گونه‌ای که طی روزهای گذشته و حتی در ساعات غیر اداری هم موفق به ثبت یک سند هم نشده‌ایم.
یکی دیگر از سردفتران در این باره می‌گوید: به این منوال پیش برود، چاره ای جز اعتراض و تحصن نخواهیم داشت و از همین امروز هم می توان زمزمه های این اتفاق را در بین همکاران شنید چراکه با وجود بیکار شدن دفترداران در روزهای گذشته، مسئولان اجرای ثبت آنی تاکید داشتند که همه چیز به روال عادی در حال انجام است و حتی مسئول IT سازمان تاکید داشت که تنها دفاتری مشکل داشته‌اند که در وارد کردن رمز ورود و IPخود اشتباه کرده و ناوارد بوده‌اند!
وی می‌افزاید: اکنون چند روز از آن اظهار نظر عجیب گذشته و ما با هر کدام از همکاران‌مان که تماس می‌گیریم، اعلام می‌کنند که نتوانسته اند سندی به ثبت برسانند ولی مسئولان نظر متفاوتی دارند و حتی حاضر نیستند اشکالات بیان شده را بررسی کرده و مثلا به دفاتری که اعلام مشکل می‌کنند، سری بزنند تا شاید دریابند که ما را در چه مخمصه ای انداخته اند و مردم را به چه مشکلاتی دچار کرده‌اند؛ هرکاری به اصول خوب است.
مشکلات بوجود آمده در حاشیه اجرای طرح ثبت آنی موجب شده که مردم و سردفتران هر دو توامان آسیب دیده و نسبت به مشکلات این طرح گلایه سردهند چراکه از یک سو بیکاری دفترداران موجب قطع شدن درآمدهایشان شده و از سوی دیگر، امورات مردمی که به دفاتر اسناد رسمی مراجعه می‌کنند هم بر زمین مانده است؛ هرچند مسئولان اجر کننده این طرح اصولا اعتقادی به این مسائل ندارند!
بردیا صدر نوری، مدیر IT سازمان ثبت اسناد و املاک کشور که برخی راه‌اندازی این سامانه را به اصرار و اعلام آمادگی او مرتبط می‌دانند، نه تنها اعتقادی به مشکلات مطرح شده توسط دفترداران نداشته و تنها  کندی اینترنت را (که هیچ گونه ارتباطی با مجموعه تحت امر وی نداشته و رد آن توسط دفترداران ممکن نیست، مگر آنکه متولیان رده بالای ارتباطات به مدد ایشان بیایند!) تا حدودی مشکل ساز خوانده که البته آن هم به محض وقوع با مدیریت ایشان و همکاران مرتفع شده است.
وی که با راه‌اندازی این سامانه در روز ولادت امام هشتم، هر روز اخبار ثبت‌های صورت گرفته را گواهی بر سخنان خود قرار داده، در دومین روز اجرای طرح مدعی شده که تا ساعت یازده، حدود بیست هزار سند به ثبت رسیده و در سومین روز (تا ساعت 13:30) این عدد را بیش از 43 هزار عنوان می‌کند.
از سوی دیگر، احمد تویسرکانی، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گلایه‌های مطرح شده را تلویحا مقاومت در برابر تغییر می‌خواند و با تاکید بر اجرای موفق این طرح به صورت پایلوت در کشور، ضمن رد هرگونه مشکلی از طرف ایشان، به ویژه کمبود ظرفیت سرور این سامانه، تماس‌های بسیار زیاد سردفترداران (چهار هزار تماس) با شماره تلفن اعلام مشکلات را مثال زده و 90 درصد این تماس‌ها را به ناآشنایی سردفتران با سیستم ثبت مرتبط دانسته است.